بررسی میزان انطباق نظام دادرسی ایران با سیره علوی

نظام دادرسی ایران بر پایه موازین اسلامی شکل گرفته و به طور اخص سعی در الگو برداری از سیره قضایی امام علی (ع)، به عنوان بهترین و عادلانه ترین نظام قضایی اسلامی دارد. امام علی ( ع) در قضاوت های متعدد با دیده تیزبین و خدا محور خاص خود برگ زرینی از مجموعه نظامات دادرسی را برای بشریت جویای عدالت به ارمغان گذاشته که شمه ای از آنها را بیان و با نظام حقوق ایران مطابقت خواهیم داد. ما در این پایان نامه از سه منظر «اصول» ، «شیوه ها» و «احکام»؛ به بررسی یک نظام کامل دادرسی از دیدگاه امام علی (ع) و نظام حقوقی ایران می پردازیم. علاوه بر آن به شناسایی راه کارهای قضایی ارائه شده از سوی امام علی (ع) پرداخته خواهد شد. از نتایج بدست آمده تطابق حداکثری در اصول دادرسی می باشد، اصولی نظیر اصل علنی بودن دادرسی ، اصل استقلال قاضی، اصل تناظر و امثالهم که نظام حقوقی ایران در این زمینه کاملاً هم سو با دیدگاه علوی می باشد. همچنین موضوع بررسی شده دیگر شیوه های قضاوت امام علی (ع) است که امروزه به عنوان «روش قضایی» معروف است؛ در این روش ها به مسائل نظیر تساوی افراد در برابر قانون، منع شکنجه در اثنای رسیدگی، در نظر گرفتن شخصیت متهم در صدور حکم و .... که از رفتار قضایی امام علی (ع) کاملاً استنباط شده است و امروزه این احکام مترقی دادرسی در حقوق ایران نیز می باشد پرداخته شده است. در نهایت این نتیجه حاصل شده که اهم این اصول در قوانین موضوعه ایران به صورت حداکثری مورد عنایت قرار گرفته لیکن مغفول ماندن و عدم اجرای برخی از قوانین موجود از سویی و وجود خلاء های قانونی از سویی دیگر حقوق اصحاب دعوی را در برخی از مواضع مورد تعدی قرار داده است. بر این اساس پیشنهاد شده که در نظام قضایی اسلامی که بر پایه اندیشه علوی در کشورمان شکل می گیرد. با تجدید نظر مبنایی ضمن نظارت بر حسن اجرای قوانین و بر طرف نمودن خلاء های قانونی اصحاب دعوی مورد حمایت قرار گیرد. کلید واژه: دادرسی، سیره، نظام دادرسی